ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΙΤΑ

Η "Αισθητηριακή Δίαιτα" είναι δραστηριότητες που ένα παιδί με Αισθητηριακές διαταραχές πρέπει να κάνει κατά την διάρκεια της ημέρας για να "ρυθμίσει" (αισθητηριακά) το σώμα του. Σκεφτείτε κάποιες δραστηριότητες που κάνετε όταν θέλετε να χαλαρώσετε - πηγαίνετε για τρέξιμο; ένα ζεστό μπάνιο; πίνετε ένα ζεστό αφέψημα; πηγαίνετε για ένα μασάζ; Ή για να αφυπνιστείτε τι δραστηριότητες θα κάνατε; Ισως να κουνιόσασταν λίγο στην καρέκλα σε μια βαρετή ομιλία; Ίσως να πίνατε έναν καφε; Ίσως να βάζατε ραδιόφωνο στο αμάξι και να κατεβάζατε το παραθυρο; Αυτή λοιπόν είναι η δική σας αισθητηριακή δίαιτα. Οι δικές σας στρατηγικες χαλάρωσης ή αφύπνισης.

Θα δούμε παρακάτω δραστηριότητες που προτείνονται είτε για χαλάρωση είτε για αφύπνιση για παιδια που δεν έχουν υιοθετήσει τις δικες τους στρατηγικές και εμείς είμαστε εδώ για να τα βοηθήσουμε και να τους δείξουμε τον τρόπο να χαλαρώνουν ή να είναι σε ετοιμότητα.Απευθύνεται σε παιδιά με δυσκολίες στην Αισθητηριακή τους Ρύθμιση.

Ας ξεκινήσουμε….. (Μισό λεπτό, να δυναμώσω το ραδιόφωνο, να τραβήξω την κουρτίνα να μπαίνει φως και να βάλω και έναν καφέ… θέλω να είμαι σε εγρήγορση καθώς θα γράφω!) 

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Δραστηριότητες όπου το σώμα παίρνει πληροφορίες από τους μυς και τις αρθρώσεις. Περιλαμβάνει δραστηριότητες όπου το παιδί πρέπει να σπρώχνει, να τραβάει αντικείμενα, να σκαρφαλώνει να κρεμιέται κλπ. Πρόκειται για δραστηριότητες που ηρεμούν, χαλαρώνουν και οργανώνουν το σώμα.

Ιδιοδεκτικό: με εμπλοκή ολόκληρου του σώματος

· πήδημα σε τραμπολίνο

· πήδημα σαν "βατραχάκι" πάνω από ένα άλλο παιδί

· πήδημα από ένα βραχάκι στο άλλο

· πήδημα από σκαλάκι στο πάτωμα

· πήδημα από ένα παγκάκι στο γρασίδι

· κρέμασμα από πολύζυγο

· κρέμασμα απο τροχαλία

· βγάζει τα ρούχα απο το πλυντήριο

· διελκυστίνδα με σχοινί

· τράβηγμα μια πετσέτας (κάποιος κρατάει την μια άκρη)

· κουτσό

· περπάτημα σαν ζώο (κάβουρας, αρκούδα, φίδι κλπ)

· καροτσάκι με τα χέρια ενώ κάποιος του κρατάει τα πόδια

· έρπην

· χτύπημα των ποδιών στο πάτωμα με δύναμη

· τρέξιμο (προς τα μπρος και προς τα πίσω)

· μπουσούλημα με τα γόνατα (προς τα μπρος και προς τα πίσω)

· σκάβει την άμμο - χώμα με το φτυάρι

· πετάει τα σκουπίδια

· καθάρισμα του πίνακα

· ανεβάζει τις σχολικές καρέκλες πάνω στα θρανία

· τυλίγεται σε μια κουβέρτα ή πετσέτα και τον πιέζεται (όρθιος ή ξαπλωμένος)

· ζουλιέται ανάμεσα σε μαξιλάρια ή στρώματα (όρθιος ή ξαπλωμένος)

· χρήση κουβέρτας ή γιλέκου με βάρος

· μασάζ

· σφιχτά αγκαλιάσματα

· κρύβεται κάτω από κουβέρτες ή σε στενά μέρη

· ξαπλώνει κάτω από την θεραπευτική μπάλα και τον πιέζουμε

· κουβαλάει τα ψώνια

· κουβαλάει βαριά βιβλία ή καταλόγους

· σέρνει ένα καρότσι με τηλεφωνικούς καταλόγους

· μεταφέρει έπιπλα μέσα στο σπίτι (με το κατάλληλο μέγεθος)

· περπάτημα με κάποιο βάρος στο κεφάλι (πχ βιβλίο, σακουλάκι φασολιών)

· πετάει και πιάνει την μεγάλη θεραπευτική μπάλα

· σπρώχνει μια θεραπευτική μπάλα πάνω και κάτω στον τοίχο

· σπρώχνει έπιπλα

· σπρώχνει τον τοίχο

· push-ups στην καρέκλα (σήκωνει όλο του το σώμα επάνω ενώ κάθεσαι σε καρέκλα με τα χέρια)

· σπρώχνει ένα κουτί γεμάτο παιχνίδια

· σπρώχνει ή τραβάει ένα καρότσι του super market

· σπρώχνει τα χέρια του έναντι των χεριών ενός ενήλικα

· ποδήλατο στον αέρα

· push-ups στο έδαφος

· σκαρφαλώνει σε τσουλήθρα ανάποδα

· σκαρφαλώνει πάνω σε έπιπλα ή μαξιλάρια (κατάλληλα για το παιδί)

· αναρρίχηση σε τοίχο για παιδιά

· ανακάτεμα φαγητού

· καθάρισμα τζαμιών

· σκούπισμα τραπεζιών

· φοράει μια τσάντα πλάτης με λίγο βάρος (γεμάτη παιχνίδια) και αφήνει ένα σε κάθε δωμάτιο

Ιδιοδεκτικό: χέρι και δάχτυλα

• στύψιμο ενός βρεγμένου σφουγγαριού
• σφίξιμο ενός μαλακού λούτρινου παιχνιδιού ή παιχνίδι μπάνιου
• σφίξιμο πλαστελίνης ή θεραπευτικής πλαστελίνης
• πάτημα σκανδάλης νεροπίστολου
• σπρέυ νερού
• ενασχόληση με παιχνίδια που μειώνουν την νευρικότητα (hand fidgeting toys)
• μανταλάκια
• ασκήσεις δαχτύλων με ελαστικό ιμάντα
• «αγώνες αντιχείρων»
• δαχτυλόκουκλες
• push-ups δαχτύλων πάνω στο τραπέζι
• πέταγμα και πιάσιμο μπάλας
• παίξιμο μουσικού οργάνου (π.χ. πιάνο)
• παιχίδι που τα παιδιά στοιβάζουν το ένα χέρι πάνω στο άλλο (στοίβαγμα χεριών)
• παιχνίδια με παλαμάκια
• ακατάστατο παιχνίδι με ρύζι, άμμο, φασόλια κλπ
• μαγείρεμα με τα χέρια ζύμωμα, κάνω κεφτεδάκια κλπ 

Ιδιοδεκτικο: στοματικό

• μάσημα τσίχλας
• μασητήρες για βρέφη
• τραγανά φαγητά (μήλο, στικς καρότου, καλαμπόκι, γκοφρέτες ρυζιού, δημητριακά, παγάκι κλπ)
• σκληρά φαγητά που χρειάζεται να τα μασάει για αρκετή ώρα (πχ κρέας, ζελεδάκια)
• βγάλσιμο της γλωσσας
• γεμίζει το στόμα του με αέρα και τον φυσάει προς τα έξω με δύναμη
• σπρώχνει την γλώσσα εσωτερικα προς τα μάγουλα
• χρήση οδοντόβουρτσας με δόνηςη
• φυσάει φούσκες
• φουσκώνει μπαλόνι με το στόμα
• φυσάει με ένα καλαμάκι ένα μπαλάκι του τέννις ή του πιγκ πογκ 

ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ

Η κίνηση ενεργοποιεί τους υποδοχείς που βρίσκονται στο εσωτερικό του αυτιού (συμπεριλαμβανομένου του στριφογυρίσμματος, κούνημα, κρέμασμα με το κεφάλι προς τα κάτω). Η θέση του κεφαλιού σε αυτές τις δραστηριοτήτες είναι πολύ σημαντική. Δραστηριότητες οι οποίες κυρίως αφυπνίζουν το παιδί και το κρατάνε σε ενγρήγορση. Να θυμάστε οι γραμμικές, ρυθμικές κινήσεις ηρεμούν ενώ οι ακανόνιστες, στροφικές αφυπνίζουν.

Αιθουσαιο: γραμμικο (πάνω/ κάτω, πλάι/ πλάι κινήσεις)

· τραμπάλα

· μπάλα αναπήδησης

· χοροπήδημα πάνω στα πόδια ενός ενήλικα

· χοροπήδημα πάνω σε μια μπάλαpilates

· ξαπλώνει με την κοιλιά πάνω στην μπάλα pilates

· κουβάλημα του παιδιού στους ώμους

· κούνια στην παιδική χαρά

· κάνει σχοινάκι

· κουνιστό ξύλινο αλογάκι

· κούνημα σε αιώρα

· ξαπλώνει με την κοιλιά πάνω σε ένα πατίνι και κινείται στο χώρο χρησιμοπιώντας τα χέρια του

· ρολλάρισμα

· κουνιέται ενώ κρατιεται από το σχοινί ή από μια ρόδα

Αιθουσαίο: περιστροφικές κινήσεις

Bilibo

· ο ενήλικας κρατάει με τα δυο του χέρια το σώμα του παιδιού (συνήθως τα χερια κατω από τις μασχαλες του παιδιού) και τα πόδια κρεμονται και αρχίζει να περιστρεφεται ο ιδιος με αποτέλεσμα να περιστρέφεται και το παιδί

· κάθεται σε μια περιστρεφόμενη καρέκλα και περιστρέφεται

· περιστρέφεται σε μια κουνια (στο παρκο) μεχρι τα σχοινια της να μπλεχτουν και μετα αφήνει να ξεμπλεχτουν και έτσι περιστρέφεται

· παιχνίδι στον μήλο στην παιδική χαρά

· περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του

· καθεται σε ένα περιστρεφόμενο παιχνίδι (πχ. Bilibo, Sit 'n spin)

· εξοπλισμός για περιστροφή στην παιδική χαρά

Αιθουσαίο: και ιδιοδεκτικό

· κάνει ανάποδη τούμπα ή γέφυρα

· κάνει κατακόρυφο με βοήθεια ή χωρίς

· κάνει ρόδα με βοήθεια ή χωρίς

· παιχνίδι στο δίζυγο

· κάνω το παιδί καροτσάκι, κρατάω τα ποδια του και εκείνο περπατάει με τα χέρια. (wheelbarrow)

ΑΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΣ

Το απτικό σύστημα έχει διπλό ρόλο. Το ρόλο της Προστασίας (π.χ. τραβάμε το χέρι μας από το καυτό μάτι της κουζίνας) και το ρόλο της Διάκρισης (π.χ. να επιλέξουμε ένα κέρμα αντί χαρτονομίσματος στην τσέπη μας). Το απτικό ερέθισμα μπορεί να περιλαμβάνει την βαθιά πίεση του δέρματος, των μυών και των αρθρώσεων (δες δραστηριότητες Ιδιοδεκτικών ερεθισμάτων). Για το απτικό σύστημα μπορεί να χρειστεί τροποποίηση του περιβάλλοντος.

Απτικό: όταν το παιδί αποφεύγει (αμυντικότητα)

· δάχτυλα αποφύγετε να ακουμπάτε ή να προσεγγίζετε το παιδί από πίσω

· αποφύγετε συνθετικά υφάσματα που φαίνονται ενοχλητικά ή ερεθιστικά

· ενθαρύνετε το παιδι σας να τρίψει ολο του το σωμα με ένα φυσικο σφουγγάρι ενώ κάνει μπάνιο

· επιτρέψτε στο παιδί να πάει πρώτο ή τελευταίο σε μια σειρά για να αποφύγει την έντονη απτική επαφή με τους άλλους

· χρησιμοποιηστε σημαδια (με χαρτοταινια ή άλλα υλικά) για να προσδιορισετε τον προσωπικο του χωρο όταν κάθεται στο πάτωμα

· φτιαξτε μια «ησυχη γωνία» για να πηγαίνει όταν το χρειάζεται

Απτικό: όταν το παιδί αναζητά

· παίζει με πλαστελίνη

· φτιάχνει ζύμη για πίτσα ή κουλουράκια με την βοηθεια σας

· παίζει με αισθητηριακα κουτιά, κουτιά με φακές, άμμο, φασόλια

· παίζει με χλαπάτσα

· παίζει με δαχτυλομπογιές

· βοηθάει με την κηπουρική

· παίζει με αφρό ξυρίσματος

· παιχνίδια με δόνηση

· ηλεκτρική οδοντόβουρτσα

Σημείωση: ποτέ μην πιέζεται ένα παιδί να πιάσει κάτι που το θεωρεί «αηδιαστικό». Επιτρέψτε του να χρησιμοποιήσει γάντια ή ένα ξυλάκι για να ανακαλύψει το υλικό χωρίς να το ακουμπήσει.

ΟΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: ΟΡΑΣΗ

Το οπτικό σύστημα (για παιδιά που διασπόνται) μπορούμε να το βοηθήσουμε τροποποιώντας το περιβάλλον π.χ. μειώνοντας την ακαταστασία, παρουσιάζοντας ένα πράγμα τη φορά, αφαιρούμε τις περιτές πληροφορίες από τον πίνακα, το παιδί κάθεται στο πρώτο θρανίο κλπ. Επίσης για παιδιά που αναζητούν οτπικά ερεθίσματα μπορούμε να δώσουμε γυάλινες μπάλες με χιόνι, παιχνίδια με φωτάκια, σβούρες με φώς ή σβούρες που αλλάζουν χρώμα ενώ γυρνάνε, παιχνίδια βροχής που είναι ορατή η βροχή, φακούς με διάφορα σχέδια ή χρώματα, λάμπες με φούσκες κλπ

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: ΑΚΟΗ

Το ακουστικό σύστημα είναι υπεύθυνο για το τι και πως ακούει κάποιος έναν ήχο.

Ακουστικό: όταν το παιδί αποφεύγει (αμυντικότητα)

· Βάλτε απαλή μουσική (κύματα, ήχοι πουλιών κλπ)

· Μη μηλάτε δυνατά

· Χρησιμοποιήστε ακουστικά για να ακούσει οδηγίες και να αποκλείσετε άλλους ήχους που τον ενοχλούν

· Βρείτε ή δημιουργήστε ένα καταφύγιο σε ένα περιβάλλον με θόρυβο

· Ακούστε βιβλία με ήχους ή cd με αφήγηση παραμυθιού

· Τραγουδείστε κλασικά τραγούδια όπως το κοκοράκι, μια ωραία πεταλούδα

· Παίξτε παιχνίδια με ήχους από το περιβάλλον (π.χ. κουδούνι, σειρήνα, σκουπηδιάρικο κλπ) μέχρι εκεί που μπορεί και αντέχει και περνάει καλά

· Βοηθήστε το παιδί σας να διαχειριστεί δυσάρεστους ήχους, προετοιμάζοντας το (π.χ. θα μετρήσουμε μέχρι το 10 και θα βάλω ηλεκτρική σκούπα στο δωμάτιο σου, θα ήθελα να με βοηθήσεις κλπ )

ΟΣΦΡΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: ΟΣΦΡΗΣΗ

Βρείτε τις μυρωδιές που ηρεμούν το παιδί όπως διάφορα έλαια, λουλούδια σε ένα βάζο, αρωματικά χώρου με απαλές μυρωδιές, αρωματικά κεριά. Προτιμήστε για αναζωογόνηση μέντα ή λεμόνι και για χαλάρωση βανίλια, τριαντάφυλλο ή πορτοκάλι. Βάλτε μαλακτικό ρούχων με έντονη ή απαλή μυρωδιά ή αποφύγετε το εντελώς ανάλογα με το παιδί.

ΓΕΥΣΗ

Δοκιμάστε τις δραστηριότητες που αναφέρθηκαν παραπάνω (για το ιδιοδεκτικο : στοματικο) και επιτρέψτε στο παιδί να εμπλακεί στην προετοιμασία του γεύματος, να μαζέψει τα υλικά ή να τα φέρει στην μαμά αλλά και στην παρουσίαση του φαγητού. Μην πιέζετε το παιδί να δοκιμάσει κάτι το οποίο δεν θέλει.

ΠΗΓΗ : ΧΑΒΑΤΖΙΟΓΛΟΥ ΕΙΡΗΝΗ, ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ SIT

ΣΟΦΙΑ Μ. ΚΟΥΛΟΥΡΗ

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ S.I.

www.anaptixipaidiou.gr

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ : ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΩΣ ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ