Τι είναι η Εργαζόμενη Μνήμη και ποια η σημασία της.

By Annie Stuart, Επιμέλεια στα Ελληνικά: Καλύβας Χάρης, Γιάννου Δήμητρα Εργοθεραπευτές Κέντρο Προσέγγιση

Θυμάστε την μέρα που κάποιος σας έδωσε προφορικά τον τηλεφωνικό του αριθμό (χωρίς όμως εσείς να τον γράψετε σε χαρτί) και μετά προσπαθούσατε μάταια να ανακαλέσετε όλη την σειρά των ψηφίων καθώς καλούσατε αυτόν τον αριθμό; Αυτή είναι η εργαζόμενη μνήμη που δεν λειτούργησε σωστά διότι μάλλον υπερφορτώθηκε. Με την ανακάλυψη των κινητών τηλέφωνων, δεν θα την χρησιμοποιείται για αυτόν τον λόγο πολύ συχνά. Παρόλαυτα, η εργαζόμενη μνήμη διαδραματίζει ακόμη έναν πολύ κεντρικό ρόλο στην εκπαίδευση και την καθημερινή μας ζωή.

Εάν η Εργαζόμενη μνήμη ασθενεί, μπορεί να επηρεάσει τον οποιοδήποτε. Το σίγουρο είναι πως, η υπολειπόμενη Εργαζόμενη μνήμη, πραγματικά επηρεάζει την εικόνα ενός παιδιού, είτε έχει μαθησιακές δυσκολίες, είτε δεν εντοπίζονται ιδιαιτερότητες στο μαθησιακό του προφίλ.

Μπορείς να βοηθηθεί ένα παιδί με ασθενή εργαζόμενη μνήμη, είτε είναι είτε δεν είναι οι μαθησιακές δυσκολίες μέρος της εικόνας του.

Ας ξεκινήσουμε κατανοώντας αρχικά τι είναι η Εργαζόμενη Μνήμη.

Τι είναι η Εργαζόμενη Μνήμη.

Η Εργαζόμενη μνήμη είναι το post-it του εγκεφάλου σου, αναφέρει η Tracy PackiamAlloway, Ph.D., βοηθός διδάκτωρ Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιοτης North Florida στο Jacksonville, Florida. «Κάνει όλη την διαφορά στο επιτυχές διάβασμα».

Απλά σκεφτείτε την εργαζόμενη μνήμη, ως το πιο ενεργό κομμάτι του μνημονικού σου συστήματος. Είναι κάτι σαν πνευματική ταχυδακτυλουργία λέει η LeeSwanson, Ph.D. διακεκριμένη καθηγήτρια εκπαίδευσης στο Graduate School of Education the University of California, Riverside, «όπως η πληροφορία εισέρχεται, την επεξεργάζεσαι την ίδια στιγμή που την αποθηκεύεις». Ένα παιδί χρησιμοποιεί αυτήν την ικανότητα για παράδειγμα, όταν κάνει μαθηματικούς υπολογισμούς ή όταν ακούει μια ιστορία. Θα πρέπει να συγκρατήσει τους αριθμούς καθώς τους ‘επεξεργάζεται’ ώστε να φτάσει στο αποτέλεσμα ή, χρειάζεται να θυμηθεί την σειρά των γεγονότων και να σκεφτεί σε τι αναφέρεται η ιστορία, υποστηρίζει η Swanson.

Ο Matthew Cruger, Ph.D., νευροψυχολόγος στο Learning and Diagnostics Center at the Child Mind Institute in New York City αναφέρει πως η εργαζόμενη μνήμη είναι κατασκευασμένη να περιλαμβάνει την βραχυπρόθεσμη μνήμη και την προσοχή ταυτόχρονα. Επίσης προσθέτει «Είναι ένα σύνολο ικανοτήτων το οποίο μας βοηθά να συγκρατούμε πληροφορίες στο μυαλό μας, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούμε τις πληροφορίες αυτές ώστε να ολοκληρώσουμε μια εργασία ή να απαντήσουμε σε μια πρόκληση..

Η εργαζόμενη μνήμη είναι το θεμέλιο των εκτελεστικών λειτουργιών του εγκεφάλου. Είναι η πιο σημαντική λειτουργία των νοητικών διαδικασιών. Σου επιτρέπει να πραγματοποιείς ενέργειες οι οποίες είχαν προγραμματιστεί νωρίτερα, να λύνεις προβλήματα, να οργανώνεις τις πληροφορίες και να διατηρείς τη προσοχή στο ζητούμενο.

«Η Εργαζόμενη μνήμη μας βοηθά να παραμένουμε εμπλεκόμενοι σε κάτι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να έχουμε στο μυαλό μας περισσότερες πληροφορίες όταν προσεγγίζουμε μια νοητική εργασία.» υποστηρίζει ο Cruger. «Και πως μπορείς να προγραμματίσεις κάτι εκ των προτέρων εάν δεν χρησιμοποιείς την εργαζόμενη μνήμη για να κρατήσεις τον στόχο σου στο μυαλό σου, να αντισταθείς στους αντιπερισπασμούς και να αναστείλεις την παρορμητική προδιάθεση. Στη περίπτωση όμως που παρουσιάζεις δυσκολίες στην εργαζόμενη μνήμη, βασικά στοιχεία της πληροφορίας ή η ίδια η πληροφορία μπορεί να εισβάλλει στο μυαλό σου σαν ένα σύντομο όνειρο.

Τύποι Εργαζόμενης Μνήμης

Δεν μπορείτε να μην υπερβάλετε για την συχνότητα που η Εργαζόμενη Μνήμη χρησιμοποιείται στην τάξη.» λέει ο Cruger. Παιδιά (και ενήλικες) χρησιμοποιούν δύο βασικούς υποτύπους της Εργαζόμενης μνήμης κατά τη διάρκεια της μέρας. Και οι δύο αναπτύσσονται με παρόμοιους ρυθμούς κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και συχνά φτάνουν στο υψηλότερο σημείο τους στην εφηβική ηλικία.

Λεκτική (ακουστική) εργαζόμενη μνήμη είναι εκείνη που κατευθύνεται στο (φωνολογικό) σύστημα ήχου . Όταν χαμηλοφώνως επαναλαμβάνεις τον τηλεφωνικό αριθμό καθώς καλείς τα ψηφία , κάνεις χρήση αυτού του συστήματος. «Ανά πάσα στιγμή τα παιδιά αναμένεται να ακολουθήσουν ένα σύνολο από προφορικές οδηγίες, που χρησιμοποιούν αυτές τις δεξιότητες της Εργαζόμενης μνήμης», λέει ο Cruger. Αν υπάρχει μια αδυναμία, μπορεί να μην είναι σε θέση να κρατήσουν τις οδηγίες κατά νου, ενώ τις επεξεργάζονται. Αυτό ισχύει ακόμα και όταν έχουν καταλάβει πλήρως τι πρέπει να κάνουν. Άλλες εργασίες που απαιτούν τη χρήση αυτού του τύπου εργαζόμενης μνήμης είναι η εκμάθηση γλωσσών και η κατανόηση ενός προβλήματος.

Οπτικο-χωρική εργαζόμενη μνήμη είναι εκείνη που χρησιμοποιεί ένα είδος οπτικού τετραδίου στον εγκέφάλο. Σου επιτρέπει να οραματίζεσαι κάτι, για να το κρατήσεις στο «μάτι του νου.» Οι μαθητές χρησιμοποιούν αυτή την ικανότητα για να κάνουν τα μαθηματικά και να θυμούνται πρότυπα, εικόνες και ακολουθίες γεγονότων.Ο Cruger αναφέρει το εξής παράδειγμα : Tα παιδιά χρησιμοποιούν την οπτικο-χωρική μνήμη για να απεικονίσουν τη διάταξη από την τάξη κατά τις πρώτες δύο εβδομάδες του σχολείου. «Ένας δάσκαλος λέει,« Μόλις τελειώσετε με αυτό, πηγαίνετε στο κέντρο, πάρτε κάτι να κάνετε και στη συνέχεια πηγαίνετε σε αυτό το τραπέζι και εργαστείτε με αυτό. «Αυτό περιλαμβάνει πολλαπλά στάδια όπου το παιδί διαπραγματεύεται τον εαυτό του στον κόσμο.» Αν το παιδί δεν ταυτοποιηθεί ή να αυτοπροσδιοριστεί σε σχέση με τον χώρο θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεξήγηση. Για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να φαίνεται σαν το παιδί απλά να μην δίνει προσοχή.

Πως η Εργαζόμενη μνήμη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την μάθηση και με τις μαθησιακές δυσκολίες.

Η Εργαζόμενη μνήμη μπορεί να είναι ένα κεντρικό πρόβλημα για πολλούς ανθρώπους με Διαταραχή Προσοχής/ Υπεκινητικότητας (AD / HD), λέει ο Cruger ή, μπορεί να είναι ένα από τα πολλά πράγματα που είναι αδύναμα, μεταξύ ενός συνόλου προβλημάτων προσοχής και εκτελεστικών λειτουργιών. Εκείνοι που έχουν ασθενή εργαζόμενη μνήμη είναι πιθανό να έχουν μαθησιακές διαταραχές. Σε μια κυβερνητικώς χρηματοδοτούμενη μελέτη, ο Alloway και συνεργάτες εξέτασαν περισσότερα από 3.000 παιδιά του δημοτικού και του γυμνασίου στο Ηνωμένο Βασίλειο βρήκαν ότι ένας στους 10 είχε πολύ φτωχή εργαζόμενη μνήμη.» Αυτή η έρευνα αποδείχθηκε ένας αξιόπιστος δείκτης για το ποια παιδιά θα εμφάνιζαν δυσκολίες μέσα στην τάξη. Στην πραγματικότητα, έξι χρόνια αργότερα, βρήκαν ότι η εργαζόμενη μνήμη είναι πιο ισχυρός προγνωστικός παράγοντας από ό, τι το IQ, όταν πρόκειται για την μάθηση. « (98%) των παιδιών με φτωχή εργαζόμενη μνήμη είχαν πολύ χαμηλές βαθμολογίες σε τυποποιημένα τεστ κατανόησης κειμένων και μαθηματικών.» Οι αδυναμίες αυτές μπορεί να εμφανιστούν αργότερα, όταν οι εκτελεστικές δεξιότητες της κατανόησης και ανάλυσης μπαίνουν στο παιχνίδι, λέει ο Swanson. «Τα σχολεία κάνουν πολύ καλή δουλειά στην επανάληψη και στο να διδάσκουν στα παιδιά φωνολογία, αλλά όταν πρόκειται για πράγματα όπως η κατανόηση, μπορεί η μέθοδος αυτή να αρχίσει να καταρρέει.»Και, αν ένα παιδί έχει μαθησιακές δυσκολίες, η αδύναμη εργαζόμενη μνήμη μπορεί να προσθέσει κι άλλο τραύμα. Για παράδειγμα, ένα παιδί της πέμπτης Δημοτικού που εξακολουθεί να παραλείπει ήχους κατά την ανάγνωση, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη εργαζόμενη μνήμη, ώστε να τον βοηθήσει να έχει καλύτερη κατανόηση. Αυτό θέτει ένα τεράστιο βάρος στο σύστημα της Εργαζόμενης μνήμης, λέει Cruger. Σε αυτό το στάδιο, περιμένουμε το διάβασμα να είναι πιο αυτόματο. Περιμένουμε το παιδί να είναι σε θέση να δει μια λέξη και να την αναγνωρίσει και να μην χρειάζεται να χρησιμοποιήσει πηγές προσοχής ή μνήμης για το έργο αυτό. Αλλά για ένα παιδί που χρειάζεται να κατανοήσει, αλλά δεν μπορεί να στηριχθεί στην εργαζόμενη μνήμη, η διαδικασία μπορεί να γίνει ακόμη πιο επώδυνη. Η αδυναμία αυτή μπορεί να μπερδέψει τα πράγματα, ειδικά για εκείνους με μαθησιακές δυσκολίες, λέει Alloway. «Έχω δουλέψει σε σχολεία όπου ο μέσος όρος των 10-χρονων μπορούν να θυμούνται και να επεξεργάζονται τέσσερα κομμάτια μιας πληροφορίας, αλλά ένα παιδί με φτωχή εργαζόμενη μνήμη μπορεί να μοιάζει με ένα 5-χρονο»» Γι ‘αυτό το παιδί, ο δάσκαλος μιλάει πολύ γρήγορα, γεγονός που του καθιστά δύσκολο να μείνει στο ίδιο επίπεδο με τα υπόλοιπα παιδιά. Έτσι, το παιδί μπορεί να αρχίσει σταδιακά να αποδεσμεύεται από την διαδικασία της μάθησης. Συνδυάστε τις προκλήσεις αυτές με το υψηλό άγχος, το οποίο επίσης απαιτεί κομμάτια από την Εργαζόμενη μνήμη, και αυτό γίνεται περισσότερο από ένα διπλό πρόβλημα. » Η συναισθηματική κατάσταση μπορεί να παίξει ρόλο στην επίδοση της Εργαζόμενης μνήμης η οποία μπορεί με τη σειρά της να επηρεάσει την επίδοση στις εξετάσεις», λέει ο Alloway.

Πώς μπορείτε να διαγνώσετε δυσκολίες στην Εργαζόμενη Μνήμη?

Αρχικά, προσέχετε για ενδείξεις. Στη συνέχεια, για να επιβεβαιώσετε την αδυναμία, αξιολογήστε και τους δύο τύπους εργαζόμενης μνήμης.

Γνωρίζετε τα συμπτώματα. Ο Alloway βοήθησε να αναπτυχθεί μια λίστα ελέγχου 22 σημείων, σταθμισμένη για το δημοτικό σχολείο και για μαθητές γυμνασίου και λυκείου και δημοσιεύθηκε από την Pearson Assessment στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ονομάζεται Κλίμακα Αξιολόγησης της Εργαζόμενης Μνήμης(WMRS) και βοηθά τους δασκάλους να αναγνωρίσουν αυτό το πρόβλημα με το να κάνουν λίστες με τις συμπεριφορές των παιδιών με φτωχή εργαζόμενη μνήμη, όπως:

• Εγκαταλείπει δραστηριότητες πριν από την ολοκλήρωση τους.
• Μοιάζει σαν να είναι αφηρημένος.
• Αποτυγχάνει να ολοκληρώσει εργασίες.
• Σηκώνει το χέρι για να απαντήσει σε ερωτήσεις , αλλά ξεχνάει τι ήθελε να πει ( Αυτό είναι τυπικό για ένα 5 -χρονο , αλλά όχι για ένα 11 – χρονο ).
• Αναμιγνύει το μαθησιακό υλικό ακατάλληλα, για παράδειγμα , συνδυάζοντας δύο προτάσεις.
• Ξεχνά πώς να συνεχίσει μια δραστηριότητα που αυτός ξεκίνησε, παρότι ο δάσκαλος έχει εξηγήσει τα βήματα.

Η Alloway τονίζει ότι οι μαθητές εν συγκρίσει με τους συνομηλίκους τους, είναι σε θέση να γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της δεδομένης ηλικιακής ομάδας. Αυτό συμβαίνει επειδή η εργαζόμενη μνήμη αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με το μέσο όρο της χρονολογικής ηλικίας των 5 ετών , το παιδί μπορεί να συγκρατήσει και να επεξεργαστεί ένα ή δύο κομμάτια των πληροφοριών . Όμως, ένα 10 – χρονο μπορεί να κάνει το ίδιο με τρία κομμάτια πληροφορίας και ένα 14 -χρονο με τέσσερα κομμάτια πληροφορίας. Μια νηπιαγωγός είπε πρόσφατα στην Alloway , » οπότε είναι λογικό γιατί δεν με ακούν, επειδή πάντα τους δίνω περίπου τέσσερις οδηγίες την φορά ! »

Σκεφτείτε το επίσημο τεστ . Ένας σχολικός ψυχολόγος μπορεί να ελέγξει την εργαζόμενη μνήμη με τεστ, όπως η Working Memory Index του WISC. Δυστυχώς, πολλοί με φτωχή εργαζόμενη μνήμη δεν έχουν διαγνωστεί. Αυτό συμβαίνει επειδή μαθαίνουν να την αντισταθμίζουν , λέει ο Swanson . » Η Βάση γνώσεων τους ή οι βασικές δεξιότητες που αποκτήθηκαν σε συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς τομείς , όπως η ανάγνωση ή τα μαθηματικά , τους βοηθά να αντιμετωπίσουν τυχόν απαιτήσεις της εργαζόμενης μνήμης που σχετίζονται με μια συγκεκριμένη εργασία . »

Παρά το γεγονός ότι η διάγνωση μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε τι κρύβεται πίσω από κάθε δυσκολία , η Swanson επικεντρώνεται στο να βρει μεθόδους που πραγματικά εξετάζουν την εργαζόμενη μνήμη και όχι μόνο τη βραχυπρόθεσμη μνήμη . » Το τεστ θα πρέπει να περιλαμβάνει ερμηνεία των πληροφοριών και συστήνει δύο :

1. The Automated Working Memory Assessment (AWMA), a PC-based assessment published by Pearson
2. The Wide Range Assessment of Memory and Learning (WRAML-2), published by PRO-ED

Αξιολογήστε και τους δύο τύπους μνήμης εργασίας. Από εκπαιδευτική σκοπιά, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη διαφορά μεταξύ τους, γιατί τα παιδιά με διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικά προφίλ εργαζόμενης μνήμη, λέει ο Alloway

» Ένας μαθητής με διαταραχή ανάγνωσης μπορεί να έχει μια αδυναμία στην ακουστική εργαζόμενη μνήμη, αλλά σχετικά καλύτερη οπτική χωρική εργαζόμενη μνήμη, λέει ο Alloway . «Αλλά ένας άλλος μαθητής με δυσπραξία μπορεί να έχει ελλείμματα σε όλους τους τομείς , αλλά ιδιαίτερα στην οπτική χωρική μνήμη εργασίας .

Επίσης να γνωρίζετε ότι η ακουστική εργαζόμενη μνήμη συνήθως επηρεάζει τη μάθηση περισσότερο από την οπτική – χωρική εργαζόμενη μνήμη, λέει η Alloway. Αυτό συμβαίνει γιατί , με τόσες πολλές πληροφορίες που μεταδίδονται προφορικά στο σχολείο , είναι πιο δύσκολο για έναν μαθητή να βρίσκει εύκολα τρόπους για να κατανοήσει.

Τώρα που έχετε κατανοήσει το ρόλο της εργαζόμενης μνήμης, ίσως ήρθε η ώρα να ζητήσετε βοήθεια για το παιδί σας . Χωρίς παρέμβαση που στοχεύει συγκεκριμένα στην αδυναμία αυτή , οι μαθητές με τη φτωχή εργαζόμενη μνήμη, δεν θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις μαθησιακές απαιτήσεις απλά με τη πάροδο του χρόνου , λέει ο Alloway . Ευτυχώς , υπάρχουν περισσότεροι τρόποι από ποτέ για να βοηθηθούν.

http://www.ncld.org/learning-disability-resources/videos/video-executive-function

ΣΟΦΙΑ Μ. ΚΟΥΛΟΥΡΗ

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ S.I.

www.anaptixipaidiou.gr

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ : ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΩΣ ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ