Η ένταξη των μαθητών με Aυτισμό στα γενικά σχολεία.

Η ένταξη των μαθητών με Aυτισμό στα γενικά σχολεία, αποτελεί σίγουρα μια πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς. Τα παιδιά με Aυτισμό ,έχουν το καθένα από αυτά, τον δικό τους τρόπο που λειτουργούν μέσα στην σχολική τάξη. Η ελλιπής γνώση και η μη παροχή βοήθειας προς τους εκπαιδευτικούς, από τους αρμόδιους φορείς, δημιουργεί ένα αίσθημα τρόμου απέναντι στην πρόκληση αυτή. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οι δάσκαλοι να επικοινωνήσουν με τους θεραπευτές του παιδιού ( Λογοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Ειδικό Παιδαγωγό, Ψυχολόγο ), για να γνωρίζουν τις ιδιαίτερες ικανότητες και ανάγκες του παιδιού και για την ενίσχυση της προσπάθειας τους, στον σχεδιασμό στρατηγικών και εξατομικευμένου προγράμματος εκπαίδευσης.

Τα παιδιά με αυτισμό παρουσιάζουν δυσκολίες:

• Στις κοινωνικές σχέσεις, στην κοινωνική επικοινωνία, στην κοινωνική κατανόηση και φαντασία.
• Παρουσιάζουν σε μεγάλο ποσοστό νοητική υστέρηση και μαθησιακές δυσκολίες.
• Κάποια από τα παιδιά δεν αναπτύσσουν λόγο. Τα υπόλοιπα εμφανίζουν λόγο που παρουσιάζει ιδιομορφίες και δεν είναι πάντα λειτουργικός, όπως ηχολαλία (επανάληψη λέξεων ή φράσεων που ειπώθηκαν από άλλους), ασυνάρτητο και επαναληπτικό λόγο, καθώς και ακατάληπτη άρθρωση και ακατάλληλη προσωδία.
• Στην κοινωνική συνδιαλλαγή, ανάληψη πρωτοβουλιών για κοινωνική επαφή, τήρησης κανόνων και ορίων, π.χ. διατήρηση κατάλληλης απόστασης από συνομιλητή, δυσκολία έναρξης και διατήρησης διαλόγου.
• Στο συμβολικό παιχνίδι και εμπλοκή σε ομαδικά παιχνίδια
• Προβλήματα στην αισθητηριακή επεξεργασία: δυσκολεύονται να χειριστούν πληροφορίες που λαμβάνουν με τις αισθήσεις τους όπως ήχοι, αγγίγματα, γεύσεις, μυρωδιές, αίσθηση της επίγνωσης του σώματος και αίσθηση της κίνησης, του συντονισμού και της ισορροπίας.
• Αναγνώρισης και διαχείρισης των συναισθημάτων( εκδηλώνουν πιο συχνά εκρήξεις θυμού, επιθετικότητας και ανυπακοής, δυσκολεύονται να μπουν στην θέση των άλλων και να αποκωδικοποιήσουν την συμπεριφορά τους )
• Στην ερμηνεία εξωλεκτικής συμπεριφοράς (εκφράσεις προσώπου, στάση σώματος, χειρονομίες )

Υπάρχουν κάποια βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε, ώστε η ένταξη των παιδιών με αυτισμό να γίνει πιο ομαλή , με οφέλη προς όλη την τάξη.

• Οργάνωση τάξης: Οργανώστε τον φυσικό χώρο- τοποθετήστε τα θρανία με τέτοιο τρόπο, ώστε όλα τα παιδιά να είναι όσον το δυνατόν πιο κοντά σε εσάς και τον πίνακα. Οργανώστε τον προσωπικό χώρο του παιδιού, είναι σημαντικό να γνωρίζει ποια ακριβώς είναι η θέση του από την πρώτη μέρα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πολύχρωμη ταινία για να οριοθετήσετε την θέση του από τους άλλους μαθητές.

• Απαλλαγείτε από την ακαταστασία: Πολλές φορές οι σχολικές τάξεις είναι γεμάτες ερεθίσματα( αφίσες, καρτέλες με γράμματα/αριθμούς, κανόνες, ζωγραφιές). Αφαιρέστε ότι δεν χρειάζεται ή τοποθετήστε τα πίσω από την πλάτη των μαθητών, ώστε να μην τα βλέπουν. Τα πολλά ερεθίσματα δεν βοηθούν στην συγκέντρωση των μαθητών και δεν εξυπηρετούν το διδακτικό σκοπό.

• Χρησιμοποιήστε οπτικά χρονοδιαγράμματα: Τα παιδιά με αυτισμό βιώνουν έντονο άγχος όταν δεν γνωρίζουν τι επρόκειτο να συμβεί. Επίσης δέχονται με δυσκολία τις απότομες αλλαγές που μπορεί να προκύψουν στη διάρκεια της σχολικής ημέρας. Βάλτε τα οπτικά χρονοδιαγράμματα σε θέση που να μπορούν να τα δουν, ακόμη και πάνω στο θρανίο τους, εάν χρειαστεί.Έτσι το παιδί θα γνωρίζει τι επρόκειτο να συμβεί μέσα στην ημέρα, χωρίς άγχος. Τα οπτικά ερεθίσματα βοηθούν πολύ τα παιδιά με αυτισμό , οπότε μπορείτε να τα χρησιμοποιείτε για την εκμάθηση κανόνων και του γνωστικού αντικειμένου.

• Δημιουργήστε ενισχυτές: Ενισχυτής είναι ένα αντικείμενο ή μια δραστηριότητα που αρέσει πολύ στο παιδί. Τον ενισχυτή τον δίνουμε στο παιδί αμέσως μετά από την επιθυμητή συμπεριφορά. Όσο πιο γρήγορα δίνουμε την ενίσχυση τόσο πιο ισχυρή είναι. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνουμε την συχνότητα της επιθυμητής συμπεριφοράς στο μέλλον. Ένα παράδειγμα είναι : » Για να πάρεις το iPod, θα κάνεις την άσκηση ένα »- ενώ το παιδί κάνει την άσκηση ένα, αρχίζουμε σταδιακά να του κολλάμε τα αστέρια, για να το ενισχύσουμε. Όταν ολοκληρώσει την άσκηση , κολλάμε το τελευταίο αστέρι και του λέμε » Μπράβο έκανες την άσκηση, τώρα μπορείς να πάρεις το iPod ».

• Τροποποίηση του αναλυτικού προγράμματος και των δραστηριοτήτων: Τα παιδιά με αυτισμό πολλές φορές κουράζονται εύκολα , γι’ αυτό μπορείτε να δημιουργήσετε συχνά διαλλείματα μεταξύ της διδασκαλίας ή παροχή χρόνου στο παιδί να μείνει μόνο του, αν χρειαστεί. Επίσης τα περισσότερα παιδιά δυσανασχετούν με το υπερβολικό γράψιμο στο σχολείο, δεν θα πρέπει να τα πιέσετε να γράφουν πολύ. Χρησιμοποιήστε κινητικά παιχνίδια ή οπτικά ερεθίσματα για την κάλυψη των αναγκών στο γνωστικό κομμάτι.

• Διατηρείστε την οπτική επαφή: Τα παιδιά με αυτισμό δυσκολεύονται στο να διατηρήσουν την οπτική επαφή ή να κατανοήσουν οδηγίες ενώ κάνουν κάτι άλλο εκείνη την στιγμή. Δείξτε λίγο υπομονή, κατεβείτε στο ύψος του παιδιού κοιτάξτε το τα μάτια και πείτε ‘’ Μαρία, κοιτάζω ‘’- καμιά φορά αυτό αρκεί, ώστε το παιδί να σας κοιτάξει. Εάν το παιδί δεν απαντά σε κάποια ερώτηση που του κάνατε, ίσως χρειαστεί να την επαναλάβετε και να έρθετε πιο κοντά στον μαθητή.

• Χτίστε ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση: Πολλά παιδιά με αυτισμό εμφανίζουν συχνά μια εικόνα απομόνωσης στην αυλή ή κοινωνικής αδεξιότητας( δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο κοινωνικά αποδεκτός τρόπος προσέγγισης). Βάλτε τα παιδιά να δουλέψουν σε ομαδικές εργασίες, παίξτε ομαδικά παιχνίδια, τοποθετείστε τα θρανία με τέτοιο τρόπο, ώστε τα παιδιά να μάθουν να συνεργάζονται.

• Δημιουργήστε ένα ήσυχο μέρος: Λόγω των πολλών ερεθισμάτων που δέχεται το παιδί στο σχολείο , όπως ήχοι, αγγίγματα, γεύσεις, μυρωδιές, είναι απαραίτητο να φτιάξετε ένα μέρος όπου το παιδί να μπορεί να ηρεμήσει. Τον χώρο αυτό , είναι απαραίτητο να τον διαμορφώστε μαζί με τον εργοθεραπευτή του παιδιού, που γνωρίζει τις ιδιαίτερες ανάγκες του ,στο κομμάτι της αισθητηριακής επεξεργασίας.

• Δομημένο περιβάλλον: Όσο πιο δομημένο είναι το περιβάλλον του σχολείου και όσο πιο σταθερές ρουτίνες διαμορφώνετε , τόσο πιο ήρεμα και λειτουργικά θα είναι τα παιδιά με αυτισμό

• Θυμηθείτε να επιβραβεύεται κάθε μικρή επιτυχία που πετυχαίνουν τα παιδιά και πως όλες οι παραπάνω αλλαγές είναι βοηθητικές για όλα τα παιδιά της σχολικής τάξης!

ΠΗΓΗ : Ουρανία Παπαχρήστου, ψυχολογος, επιστημονική συνεργάτης Κιβωτού Εξέλιξης.

ΣΟΦΙΑ Μ. ΚΟΥΛΟΥΡΗ

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ S.I.

www.anaptixipaidiou.gr

ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ : ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΩΣ ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ